Profesor nauk chemicznych Grażyna Jolanta Stochel obecnie jest kierownikiem pracowni Fotolizy Błyskowej oraz Zespołu Fizjochemii Koordynacyjnej i Bionieorganicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej specjalnością jest chemia koordynacyjna i bionieorganiczna, w tym: fotochemia i fotoliza związków metali, kinetyka i mechanizmy reakcji, wysokociśnieniowe metody kinetyczne, fotokataliza homogeniczna i mikroheterogeniczna, chemia biomedyczna oraz nanochemia i zaawansowane materiały.

Profesor Stochel jest wyjątkowo prężną naukowczynią. Jej kariera przebiegała błyskawicznie. Od początku swojej pracy jest związana z Uniwersytetem Jagiellońskim. Po uzyskaniu tytułu doktora w dziedzinie nauk chemicznych w 1983 r. wyjechała na staż do Instytutu Chemii Fizycznej i Teoretycznej (Institut für Physikalische und Theoretische Chemie) we Frankfurcie nad Menem. Do tego Instytutu powróciła w latach 1987–1988 dzięki stypendium z fundacji Humboldta. Również dzięki fundacji Humboldta profesor Stochel odbyła staż w roku 1991 w Instytucie Chemii Nieorganicznej (Institut für Anorganische Chemie) na Uniwersytecie Witten/Herdecke. W tym samym roku odbyła kolejny staż w innej niemieckiej jednostce, a mianowicie na Uniwersytecie Erlangen w Instytucie Chemi Nieorganicznej i Analitycznej (Institut für Anorganische und Analitische Chemie). Stopień doktora habilitowanego uzyskała w roku 1993.

Kolejny staż odbyła na Uniwersytecie w Ferrarze w Centrum Badań nad Fotoaktywnością i Katalizą CNR w roku 1994. W roku 1998 za sprawą fundacji Humboldta powróciła do Uniwersytet Erlangen do Instytutu Chemii Nieorganicznej. W 1999 r. i 2000/2001 odwiedzała Wydział Chemii Nieorganicznej Uniwersytetu w Barcelonie w Hiszpanii oraz Uniwersytet w Coimbrze w Portugali. W 2001 r. uzyskała tytuł profesora nauk chemicznych. Obecnie jest profesorem zwyczajnym UJ. W latach 2006–2013 pracowała na Uniwersytecie w Orleanie we francuskim CNRS jako profesor wizytujący.

Jest autorką i współautorką 180 publikacji, w tym 145 z listy filadelfijskiej. Ma na koncie cztery książki – jako autorka i redaktorka. Za swoją pracę otrzymała liczne wyróżnienia, m.in. Laur Jagielloński w 2012 r. oraz Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Pani profesor chętnie dzieli się swoją wiedzą; jest współautorką podręcznika „Podstawy i perspektywy Chemii Koordynacyjnej” tom I (2015) i tom II (2016). Zainicjowała ogólnopolskie spotkania z młodzieżą, tak zwane „Forum Młodych Chemików”, mające między innymi za zadanie przyciąganie młodych do nauki. Zainicjowała nowe kierunki studiów: w 2015 r. pierwszy w Polsce kierunek o nazwie „Chemia Medyczna”, a także „Zaawansowane materiały i Nanotechnologie”. Była jednym z współtwórców jedynego w Polsce centrum egzaminacyjnego ECTNA-Echem Test.

Mimo licznych zajęć czynnie zajmuje się upowszechnianiem nauki: na Festiwalach Nauki, w czasie Europejskiej Nocy Naukowców oraz wygłaszając wykłady, m.in. dla Polskiej Akademii Umiejętności w 2014 r. „Światło i Życie” czy na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu w 2016 r. „Fotochemia koordynacyjna w nowych strategiach medycznych i środowiskowych”.

Pani profesor oprócz ogromnego dorobku naukowego jest również sprawnym menedżerem. Z powodzeniem pełniła liczne funkcje. W latach 1998–2005 była prodziekanem Wydziału Chemii UJ, a w latach 2008‒2016 pełniła funkcję dziekana tegoż wydziału. Od roku 2005 jest członkiem Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest również Uniwersyteckim Ekspertem Komisji Akredytacyjnej. W latach 2003‒2006 była członkiem rady naukowej Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN. A od 2012 r. jest członkiem Komitetu Chemii PAN. Jedną z ważniejszych pełnionych przez nią funkcji jest praca w Komisji ds. Nagród i wdrożeń PTChem. Od 2000 r. jest członkiem Biological Chemistry Group European Chemistry Thematic Network. Jej talent organizacyjny dał się poznać w czasie sprawowania przez nią funkcji dziekana Wydziału Chemii UJ: wydział zyskał w tym okresie status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego w ramach konsorcjum Smoluchowskiego „Materia-Energia-Przyszłość na lata 2012–2017”, zdobył trzy duże projekty z funduszy strukturalnych (POIG, POIŚ, MRPO) na modernizację i rozbudowę zaplecza naukowego i dydaktycznego, otrzymał prestiżową kategorię A+ na lata 2012‒2017, a Polska Komisja Akredytacyjna wyróżniła kierunki studiów: Chemia (od 2014 r.) i Ochrona Środowiska (od 2015 r.).

Profesor Stochel w swojej pracy naukowej działa na pograniczu różnych dziedzin nauki. Łączy nauki biologiczne, chemiczne, medyczne i środowiskowe. Dlatego uważa się ją za prekursorkę fotochemii bionieorganicznej w Polsce. Jest autorką i współautorką licznych prac dotyczących tego zagadnienia. Cenione są również jej dokonania w zakresie mechanizmów aktywacji tlenku azotu i tlenu na centrach metalicznych w układach homogenicznych i mikroheterogenicznych, których wyniki przedstawiła w kilkunastu publikacjach. Przyczyniła się również do rozwoju metodologii badawczej w zakresie wysokociśnieniowych technik kinetycznych i fotochemicznych oraz jej zastosowania w badaniach mechanizmów reakcji. Prace nad tym zagadnieniem, dzięki staraniom profesor Stochel, doprowadziły do utworzenia laboratorium szybkich technik kinetycznych na wydziale Chemii UJ.

© Academia nr 4 (52) 2017

Cały numer